Dark Souls là game hành động nhập vai góc nhìn thứ ba. Cơ chế cốt lõi của trò chơi là khám phá. Người chơi được khuyến khích trong việc tiến hành mọi thứ thật thận trọng, rút kinh nghiệm từ những sai lầm trong quá khứ hoặc tìm các khu vực khác để khám phá. Dark Souls có một thế giới mở lớn được kết nối thông qua một khu vực trung tâm (Firelink Shrine). Người chơi có thể di chuyển đến và đi từ các khu vực và khám phá nhiều con đường khác nhau theo ý muốn, mặc dù trước đó phải đáp ứng các điều kiện tiên quyết nhất định có thể vào các khu vực nhất định.[1][2][3][4]

Một cơ chế cốt lõi của Dark Souls là lửa trại. Nằm rải rác khắp thế giới và có chức năng như một trạm nghỉ chân cho mỗi cấp độ. Khi nghỉ ngơi, người chơi được hồi đầy máu, sạc đầy các bình Estus Flask, nhưng tất cả kẻ thù (ngoại trừ boss, mini-boss và các nhân vật cụ thể) đều được hồi sinh. Trong khi nghỉ ngơi, người chơi có thể lên cấp và thực hiện các chức năng khác.

Chiến đấu bao gồm cận chiến, các hình thức phòng thủ cơ động khác nhau và phép thuật. Trong cận chiến, người chơi có thể sử dụng một loạt các loại vũ khí tưởng tượng thời trung cổ, bao gồm kiếm, giáo, chùy, kiếm ma thuật, đại đao ma thuật và chùy khổng lồ. Để phòng thủ, các nhân vật có thể dùng khiên, áo giáp, lăn để né đòn và đỡ. Đối với ma thuật, phù thủy có rất nhiều khả năng tấn công và phòng thủ, các nhân vật người chơi không sử dụng bất kỳ hình thức năng lượng nào như trong hầu hết các game nhập vai giả tưởng khác - thay vào đó, họ có được số lần sử dụng riêng biệt cho mỗi phép khi nghỉ ngơi tại lửa trại. Những hình thức chiến đấu khác nhau này đều có ưu và nhược điểm, biến thể riêng; và tất cả chúng có thể được buff hoặc thay đổi bằng nhiều cách thông qua việc lên cấp, rèn, sử dụng vật phẩm, nhẫn ma thuật và thiết bị mới.

Multiplayer

Một điểm khá phức tạp của Dark Souls là hệ thống "humanity" (nhân loại). Có hai hình thức nhân vật người chơi là con người hoặc hollow. Bất cứ khi nào người chơi chết trong hình dạng con người, họ trở về dạng hollow và chỉ có thể phục hồi dạng người bằng cách tiêu thụ một vật phẩm. Để có được sự hỗ trợ của người chơi khác, người chơi phải ở dạng người. Trong khi ở dạng người, người chơi có thể bị những người chơi khác và các nhân vật không phải người chơi (NPC) tấn công. Họ tìm cách giết người chơi và khôi phục nhân loại của chính họ, thu thập linh hồn hoặc mục tiêu gì khác.

Nhân loại có thể được mua lại theo nhiều cách, và nếu không có nhân loại, người chơi vẫn có thể chơi trong dạng hollow. Lúc chết ở bất kì dạng nào đều làm mất tất cả các linh hồn và điểm nhân loại thu thập được. Sau đó người chơi hồi sinh trong dạng hollow tại lửa trại gần nhất với một cơ hội trở lại nơi vừa chết để lấy lại tất cả các linh hồn và nhân loại bị mất. Nếu người chơi lại chết trước khi đến đó, các linh hồn và nhân loại mà họ đã tích luỹ trước đó sẽ bị mất vĩnh viễn.

Sự giao tiếp giữa các người chơi được hạn chế. Bên cạnh cử chỉ nhân vật, những người chơi có thể giao tiếp bằng Orange Guidance Soapstone, cho phép họ viết các tin nhắn giới hạn mà người khác có thể đọc trong cùng một khu vực.

Trong suốt trò chơi, có nhiều NPC mà người chơi có thể gặp. Những nhân vật này thêm vào cốt truyện của trò chơi nhưng không bắt buộc phải tương tác. Nếu người chơi chọn tham gia với họ, các nhân vật có thể hỗ trợ người chơi bằng cách có thể được triệu hồi cho một số trận đấu của boss.

Chiến đấu PVP là một tính năng phổ biến trong game. Các người chơi có thể tham gia chiến đấu trong một phiên trực tuyến.[5][6][7][8]